مستند «تنها در میان طالبان» یک مستند سیاسی، اجتماعی است که در سال 1394 (2015) توسط محسن اسلامزاده ساخته شده است. محسن اسلام زاده موفق میشود 15 روز در میان طالبان زندگی کند و با مقامات بالا رده طالبان هم مصاحبه کند .
این مستند تلاش میکند تا باور های طالبان را در زمینه های مختلف مثل : سیاسی، مذهبی، اجتماعی، اقتصادی و… به نمایش بگذارد.
نگرش طالبان در زمینه های مختلف:
دینی:
اجرای شریعت اسلامی
یکی از اصلی‌ترین انگیزه‌های طالبان، اجرای قوانین شریعت اسلامی در افغانستان است. طالبان بر این باورند که تنها راه حل مشکلات کشور، بازگشت به اصول اسلام و اجرای احکام قرآن و سنت پیامبر اسلام (ص) به‌طور کامل است. به نظر آن‌ها، این سیستم می‌تواند جامعه‌ای عادلانه و بدون فساد را ایجاد کند.
سیاسی:
مخالفت با دموکراسی غربی
طالبان به‌شدت با دموکراسی غربی و نفوذ فرهنگ غربی در افغانستان مخالف هستند. آن‌ها معتقدند که دموکراسی، نظامی غیر اسلامی است و باعث تضعیف هویت فرهنگی و دینی افغانستان میشود. به همین دلیل، طالبان خود را محافظان فرهنگ اسلامی و ضد فرهنگ غربی می‌داند.
نظامی:
ایجاد امنیت و ثبات
طالبان خود را نیرویی می‌داند که می‌تواند امنیت و ثبات را به افغانستان بازگرداند. آن‌ها معتقدند که با اجرای شریعت، می‌توانند کشور را از بحران‌های اجتماعی و اقتصادی نجات دهند و نظمی جدید بر اساس اصول اسلامی برقرار کنند.
جنگ در برابر غربی ها:
یکی دیگر از انگیزه‌های اصلی طالبان، جنگ در برابر نیروهای غربی است که به نظر آن‌ها، حاکمیت افغانستان را نقض کرده‌اند. طالبان جنگ علیه نیروهایی مانند ایالات متحده امریکا و ناتو را وظیفه‌ای مقدس می‌داند که باید برای حفظ استقلال کشور انجام شود.
اجتماعی:
نگرش به زنان و حقوق اجتماعی
طالبان در مورد حقوق زنان و نقش آن‌ها در جامعه نظرات خاصی دارند. در دوران حکومت قبلی طالبان (۱۹۹۶-۲۰۰۱)، زنان از بسیاری از حقوق خود محروم شدند. طالبان بر این باور است که حضور زنان باید مطابق با قوانین شریعت باشد و این مسئله برای حفظ هویت دینی و اجتماعی افغانستان ضروری است.طالبان(پس از به قدرت رسیدن دوباره) به‌طور رسمی دستور بسته شدن مدارس دخترانه بالاتر از کلاس ششم را صادر کردند. در نتیجه، دختران از ادامه تحصیل در مدارس ابتدایی و مقاطع بالاتر، به‌ویژه دبیرستان و دانشگاه، محروم شده‌اند.
حفظ هویت اسلامی:
طالبان همچنین معتقدند که برای حفظ هویت فرهنگی و ملی افغانستان، باید به اصول دینی و اسلامی پایبند بود و از هرگونه نفوذ فرهنگ‌های بیگانه جلوگیری کرد. آن‌ها این دیدگاه را در برابر تهدیدات فرهنگی غربی مطرح می‌کنند و هدفشان این است که افغانستان به‌عنوان یک کشور اسلامی باقی بماند.
نتیجه‌گیری
مستند «تنها میان طالبان» به‌طور مستقیم به درک بهتر از انگیزه‌ها و باورهای گروه طالبان کمک میکند. این مستند نشان می‌دهد که طالبان خود را به‌عنوان نیرویی مذهبی، سیاسی و اجتماعی می‌داند که به دنبال اجرای اصول اسلامی و برقراری حکومتی اسلامی در افغانستان است. در حالی که طالبان برای بسیاری از مردم افغانستان به‌عنوان یک تهدید امنیتی شناخته میشود، مدعی عدالت اسلامی و امنیت است. این مستند فرصتی است برای درک پیچیدگی‌ها و تنش‌های موجود در افغانستان و بررسی دیدگاه‌های متفاوت مردم این کشور نسبت به طالبان.
و در اخر سوالی که مطرح میشود این است که : چه کسی طالبان را مسئول جنگ، اشوب، و بهم ریختگی و گسترش اسلام در افغانستان کرده است ؟ تا با نام اسلام وضعیت بد اقتصادی، خرابی و ناامنی و هزاران مشکل دیگر به وجود بیاورند .
جوایز:
جایزه بهترین مستند جشنواره فیلم‌های آسیایی در جشنواره فیلم داکا (۲۰۱۵)
مستند «تنها میان طالبان» در جشنواره فیلم داکا موفق به کسب جایزه بهترین مستند شد. این جشنواره یکی از معتبرترین جشنواره‌های آسیایی است که به آثار مستند و داستانی در زمینه‌های اجتماعی و سیاسی توجه ویژه‌ای دارد.
جایزه ویژه هیئت داوران در جشنواره فیلم مستند کپنهاگ (۲۰۱۶)
این جایزه به دلیل رویکرد منحصر به فرد و بی‌طرفانه مستند در بازنمایی زندگی طالبان و ارائه تصاویر نزدیک از این گروه به اسلامزاده اعطا شد.
جایزه بهترین مستند در جشنواره فیلم مستند سینه‌دُو (۲۰۱۵)
در این جشنواره که به پخش مستندهای اجتماعی و سیاسی می‌پردازد، مستند «تنها میان طالبان» موفق به دریافت جایزه بهترین مستند شد.
نوشته:عباس افشاگر