کانون بحث این کتاب، حضور پررنگ زبان گفتار مردم بلخ در شعر مولاناست. استاد فکرت با کاوشی مفصل در دیوان شمس و مثنوی معنوی، واژگان، اصطلاحات و امثال و حکم مردم بلخ را در شعر مولانا نشان داده است. بدین ترتیب هم بسیاری از گرههای شعر مولانا گشوده میشود و هم اصالت بسیاری از واژگانی که امروزه بر زبان مردم افغانستان به ویژه در نواحی شمال کشور جاریاند، تثبیت میشود. این که کلماتی مثل «گلون» (گلو)، «افتیدن» (افتادن)، «آچار» (ترشی)، «بیگاه» (دیروقت)، «پاغنده» (تکههای پنبه) که در افغانستان رایجاند، همه در شعر مولانا آمدهاند، از جهات مختلفی ارزش دارد، هم از نظر تحقیقات ادبی و هم از نظر حفظ و تثبیت هویت زبان فارسی افغانستان.