کتاب «جُستارهای زبانی و ادبی» گنجینه‌ای از اندیشه‌های انتقادی و تحلیلی نویسنده برجسته افغانستان، صالح‌محمد خلیق است که در قالب ۴۵ مقاله علمی، فرهنگی و ادبی گردآوری شده و در سال ۱۴۰۱ توسط انجمن نویسندگان بلخ منتشر شده است.
این مجموعه به بررسی وضعیت زبان فارسی دری در افغانستان و کشورهای هم‌زبان، نقدهای جدی بر ساختارهای واژه‌سازی و املایی زبان، و تحلیل نقش نهادهای سیاسی و فرهنگی در رشد یا افول زبان می‌پردازد. خلیق در این کتاب با نگاهی چندبُعدی، آثار بزرگان ادب فارسی مانند مولانا، اقبال لاهوری و نویسندگان معاصر افغانستان را با نگاهی تطبیقی بررسی کرده است.
زبان کتاب همدلانه و اندیشمندانه است، و تلاش دارد پیوندهای فرهنگی حوزه تمدن فارسی‌زبانان را در پرتو مسائل روز واکاوی کند. همچنین دغدغه‌های مرتبط با هویت ملی، ادبیات مقاومت و شعر آیینی در متن کتاب برجسته‌اند.