مجموعه داستان «کابل جای آدم نیست»⁣

مجموعه داستانی «کابل جای آدم نیست» نوشته سید علی موسوی است که در 130 صفحه نوشته شده که در بردارنده شانزده داستان کوتاه این نویسندۀ اهل مزارشریف افغانستان است. داستان‏ هایی که بیشتر با محوریت زندگی در شهر کابل نوشته شده است.

مجموعه ١٦ داستان کوتاه: رنگ های بی صدا، کابل جای آدم نیست، قرارگاه، حرام زاده ها، رقیبه یی با قلب سنگی، پشت دیوار کهنه، آشیانه یی برای دو پرنده، شبی برای یک مرد، عروسک پارچه ای، کاش می ماندی، منتهی الیه سمت چپ یک چپرکت، هر کس وظیفه ای دارد، خط خوان، تقاعد، شب اول قبر، مادکه لال

طرح آشفتۀ جلد آن در نگاه اول بی‏ربط به نظر می ‏رسد، ولی با آشفتگی شخصیت‌های جنگ‌زده و پریشان داستان‌هایش هماهنگی مناسبی دارد. آنچه در این مجموعۀ داستانی پیش از خواندن آن جلب توجه می ‏کند، نام این مجموعه است. مخاطب با درگیری ذهنی و سوالی که برایش خلق می‏شود برای جواب سوالش شروع به ورق زدن آن می ‏کند، تا می ‏رسد به داستانی که نام کتاب از آن گرفته شده است.

داستان «کابل جای آدم نیست» در واقع برشی از زندگی دختر جوان اهل بلخ است، که با کامیابی در امتحانات کنکور به دانشگاهی در شهر کابل راه می ‏یابد. اما این کامیابی برای او مشکل آفرین می‏شود و نمی‏تواند برای تحصیل به شهر کابل برود. عبارت «کابل جای آدم نیست» بارها از سوی عموی این دختر خطاب به او بیان می‏ شود تا او را از این سفر تحصیلی بازش بدارد.

اما موسوی با ذهنیت خلاق خود در این کتاب، با انتخاب سوژه ‏های مختلف اجتماعی، تبعات منفی جنگ را با نگاه نوین در برابر خوانندگان قرار می‌دهد. با این که نویسنده شماری از داستان هایش را با محوریت سوژه دوران بازسازی بعد از جنگ نوشته است، اما بازهم در لایه ‏های اجتماعی آن ویرانگری جنگ را آشکارا می‏بینیم.

یکی از ویژگی‏‌های قابل اعتنای این مجموعه واقع‌گرایی روایت ‏های داستانی آن است. اغلب زبان داستان‌ها یک‌دست است و تسلط نویسنده را به کلمات فارسی که در افغانستان کاربرد بیشتر دارد، نشان می‌‏دهد. این مجموعه پیش از آن که در کابل منتشر شود، شماری از داستان‏ هایش در جشنواره ‏های ادبی قند پارسی (تهران) و مهرگان کابل مقام ‏هایی را به دست آورده بود. داستان‏‌های که باعث اقبال مخاطب پذیری آن در بین اهالی ادبیات افغانستان شد. محافل نقد بسیاری بر آن از سوی فرهنگیان افغانستان، در ایران و افغانستان برگزار شد.

عناوین و جایزه هایی که داستان های این مجموعه کسب کرده اند:

1. آشیانه یی برای دو پرنده: برنده ی جایزه ی نخست مسابقه ی داستان نویسی روز جهانی صلح ١٣٨٧، آمریت امور جوانان بلخ
2. شب اول قبر: برنده ی جایزه ی نخست اولین دوره ی مسابقه ی مهرگان، مسابقه ی داستان نویسی خانه ی داستان بلخ، ١٣٨٨
3. رنگ های بی صدا: برنده ی جایزه ی دوم پنجمین دوره ی جشنواره ی ادبی قند پارسی از سوی خانه ی ادبیات افغانستان، زمستان ١٣٨٨، تهران
4. مادکه لال: برنده ی جایزه ی دوم، سومین دوره ی مسابقه ی مهرگان، مسابقه ی داستان نویسی خانه ی داستان بلخ، ١٣٨٩