علی پیام

علی پیام (علی‌یوسف پیام) در سال ۱۳۴۴ (خورشیدی) در قریهٔ دروب بندر، ولسوالی سنگ تخت و بندر ولایت دایکندی به دنیا آمد.

آموزش خود را سنتی در نزد پدرش آغاز کرد. وی در سال ۱۳۶۲ به جهت شورش و جنگ مردم با حکومت دموکراتیک خلق به همراه پدر و مادرش در ایران پناهنده شد و در شهر مشهد زندگی را برگزید.

وی از آغاز زندگی در مشهد آموزش سنتی و آموزش رسمی خود را آغاز کرد. در سال ۱۳۷۲ دیپلم فرهنگ و ادب را به دست آورد. سپس با سپری کردن آزمون کنکور در دانشگاه آزاد در دانشکده حقوق و علوم سیاسی لیسانس حقوق قضایی گرفت و پس از آن ماستری یا فوق‌لیسانس خویش را در همین شهر در رشتهٔ فقه و حقوق نیز به دست آورد. وی در آموزش‌های سنتی دانش‌های چون ادبیات عربی، علم اصول فقه، فقه، تفسیر، معانی و بیان و کلام را نیز فرا گرفته‌ است.

وی نویسندگی را در سال ۱۳۶۶ آغاز کرده‌است و یکی از پیشگامان نویسندگی در بین مهاجرین افغانستان در ایران است. او ابتدا با نوشتن داستان‌های کوتاه کارش را در مشهد شروع کرد و بعد با توجه به تخصصش در رشتهٔ حقوق، گرایش به نوشتن کتاب‌های حقوقی یافت.

در سال‌های اخیر وی در افغانستان زندگی می‌کند و آثار متعددی در مسایل حقوقی، نقد ادبی، حکومت و سیاست و داستان‌های کودکان نشر کرده‌است. علی پیام که نام شناسنامه‌ای وی علی‌یوسف است و نام خانوادگی وی «قوم‌شاهی» ولی تخلص پیام را بر خود برگزید. او سال‌ها فعالیت‌های مطبوعاتی نیز کرده‌است که این بخش از فعالیت‌های فرهنگی وی درخور دید است. علی پیام در سال ۱۳۸۴ با روی کار آمدن حکومت پساطالبانی به میهن خویش بازگشت و در ساختار حکومت به کار پرداخت که اکنون نیز در حکومت است.

کتاب‌شناسی علی پیام

از علی پیام افزون بر مقالات شمار بیست‌وهفت کتاب چاپ و منتشر شده‌ است. این کتاب‌ها داستان، پژوهش‌های حقوقی، حکومت‌داری و سیاست، داستان‌های کودکان و نقد ادبی را دربر می‌گیرد که به قرار زیر است:

پژوهش‌هایی در حوزۀ ادبیات، حقوق و سیاست:

• • داستان نویسان افغانستان، جلد اول، طرح جلد، محسن حسینی، ناشر: مرکز منبع معلومات در دانشگاه کابل، کابل، افغانستان، شمارۀ مسلسل: 306، چاپ نخست: 1393 خورشیدی/ 2015 میلادی، شمارگان: 500 نسخه، قطع: رقعی، صفحات: 120، جلد نخست، ناشر: مرکز منبع معلومات در دانشگاه کابل (ACKU). همین کتاب به زبان پشتو نیز برگردان شده‌ است.
  • حقوق اقتصادی زن، طرح جلد: وحید عباسی، صفحه آرایی: آصف جوادی و علی احمدی، ناشر: نشر حمید، جوی شیر، کابل، افغانستان، تاریخ نشر: 1385 خورشیدی، شمارگان: 1000 نسخه، قطع: رقعی، صفحات: 135
  • مبانی فکری عرصۀ حکومت داری، ناشر: خود نویسنده، هزینۀ چاپ: دفتر مقام ولایت بامیان از بودجۀ مبتنی بر نتایج اجرائات والی‌ها، صفحه‌آرایی: صمد جوادی، چاپخانه: بهیر، کابل، افغانستان، سال نشر: 1390 خورشیدی، بهاء 300 افغانی، قطع: رقعی، صفحات: 544 صفحه

مجموعه داستان‌ها:

• قطعه‌ای از بهشت، سال چاپ: 1382 خورشیدی، تیراژ: 3000، ویراستاری و صفحه‌آرایی: محمدکاظم کاظمی، ناشر: نشر عرفان، تهران، ایران، قطع و نوع: رقعی (شومیز)، شابک: 13 رقمی: 9789640628225 شابک 10 رقمی: 9640628220 شمار صفحات: 112
• سنگ قبر، چاپ نخست، ویراستار، طرح جلد و صفحه‌آرایی: هادی مروج، ناشر: انتشارات مقصودی، قطع: رقعی، تعداد صفحات: 129، شمارگان: 1000 نسخه، سال چاپ: 1393 خورشیدی، چاپ: مطبعه کاروان، بهاء: نودوپنج افغانی، دربردارندۀ نه داستان کوتاه: 1. زمین‌های بایر و پرچین‌های خشک، 2. بابه‌ی پتیما، 3. عددها شناور می‌شوند، 4. مجسمه، 5. سنگ قبر، 6. یک مرد مسلمان یک مرد هندو، 7. چهار طرف کابل، 8. بهترین تحفه، 9. کابل روشن است، شابک: 9-7-8014-9936-978
• سنگ ملامت مجموعه داستان کوتاه مهاجران افغانستانی، کار مشترک علی پیام و محمدجواد خاوری، ناشر: حوزهٔ هنری، تهران، ایران

نقد ادبی:

• سایه روشن‌ها، چاپ: نخست، سال چاپ: 1395 خورشیدی، زبان: فارسی/ دری، قطع: رقعی 210x142x9mm، تعداد صفحات: 104، ناشر: بنیاد اندیشه، کابل، افغانستان

داستان‌‌های کودک:

• بز خرابکار، نویسنده: علی پیام، نقاشی و صفحه‌آرایی: فریداحمد صوفی‌زاده، ناشر: مؤسسۀ مطالعات توسعه و صلح افغانستان با همکاری مؤسسۀ جوانان افغان دانمارک، سال نشر: 1396 خورشیدی/ 2017 میلادی، جای نشر: کابل، افغانستان، شابک: 8-08-636-9936-978
• مرجان، نویسنده: علی پیام، نقاشی و صفحه‌آرایی: فریداحمد صوفی‌زاده، ناشر: مؤسسۀ مطالعات توسعه و صلح افغانستان با همکاری مؤسسۀ جوانان افغان دانمارک، سال نشر: 1396 خورشیدی، جای نشر: کابل، افغانستان، شابک: 5-41-636-9936-978
• قصۀ بابا، نویسنده: علی پیام، نقاشی و صفحه‌آرایی: فریداحمد صوفی‌زاده، ناشر: مؤسسۀ مطالعات توسعه و صلح افغانستان با همکاری مؤسسۀ جوانان افغان دانمارک، سال نشر: 1396 خورشیدی، جای نشر: کابل، افغانستان، شابک: 8-40-636-9936-978
• اسد نیکوکار، نویسنده: علی پیام، نقاشی و صفحه‌آرایی: فریداحمد صوفی‌زاده،: مؤسسۀ مطالعات توسعه و صلح افغانستان با همکاری مؤسسۀ جوانان افغان دانمارک، سال نشر: 1396 خورشیدی/ 2017 میلادی، جای نشر: کابل، افغانستان، شابک: 1-49-636-9936-978
• شکیب به کودکستان می‌رود، نویسنده: علی پیام، نقاشی و صفحه‌آرایی: فریداحمد صوفی‌زاده،: مؤسسۀ مطالعات توسعه و صلح افغانستان با همکاری مؤسسۀ جوانان افغان دانمارک، سال نشر: 1396 خورشیدی/ 2017 میلادی، جای نشر: کابل، افغانستان، شابک: 3-16-636-9936-978
• مورچه، نویسنده: علی پیام، نقاشی: فریداحمد صوفی‌زاده، صفحه‌آرایی: هادی مروج، ناشر: مؤسسۀ مطالعات توسعه و صلح افغانستان با همکاری مؤسسۀ جوانان افغان دانمارک، سال نشر: 1396 خورشیدی/ 2017میلادی، جای نشر: کابل، افغانستان، شابک: 8-08-636-9936-978
• کوه شیردروازه، نویسنده: علی پیام، نقاشی: احمدفرید صوفی‌زاده، صفحه‌آرا: هادی مروج، ناشر: مؤسسۀ مطالعات توسعه و صلح افغانستان با همکاری مؤسسۀ جوانان افغان دانمارک، سال نشر: 1396 خورشیدی/ 2017 میلادی، جای نشر: کابل، افغانستان، شابک: 5-09636-9936-978
• رودابه، نویسنده: علی پیام، نقاشی: آرزو حسینی، صفحه‌آرایی: فریداحمد صوفی‌زاده، ناشر:: مؤسسۀ مطالعات توسعه و صلح افغانستان با همکاری مؤسسۀ جوانان افغان دانمارک، سال نشر: 1396 خورشیدی/ 2017 میلادی، جای نشر: کابل، افغانستان، شابک: 9-14-636-9936-978

پژوهش‌های فرهنگ مردم- ادبیات کودک:

• گرگ دم بریده (افسانۀ مردمی مردم هزاره افغانستان)، نویسنده: علی پیام، نقاشی و صفحه‌آرایی: فریداحمد صوفی‌زاده، ناشر: مؤسسۀ مطالعات توسعه و صلح افغانستان با همکاری مؤسسۀ جوانان افغان دانمارک، سال نشر: 1396 خورشیدی/ 2017 میلادی، جای نشر: کابل، افغانستان، شابک: 6-44-636-9936-978
• روباه، گرگ و باغبان (افسانۀ مردمی مردم هزاره افغانستان)، نویسنده: علی پیام، نقاشی و صفحه‌آرایی: فریداحمد صوفی‌زاده،: مؤسسۀ مطالعات توسعه و صلح افغانستان با همکاری مؤسسۀ جوانان افغان دانمارک، سال نشر: 1396 خورشیدی/ 2017 میلادی، جای نشر: کابل، افغانستان، شابک: 8-11-636-9936-978
• بز چینی (افسانۀ مردمی مردم هزاره افغانستان)، نویسنده: علی پیام، نقاشی و صفحه‌آرایی: فریداحمد صوفی‌زاده،: مؤسسۀ مطالعات توسعه و صلح افغانستان با همکاری مؤسسۀ جوانان افغان دانمارک، سال نشر: 1396 خورشیدی/ 2017 میلادی، جای نشر: کابل، افغانستان، شابک: 5-09-636-9936-978
• پِشک دُم بریده (افسانۀ مردمی مردم هزاره افغانستان)، نویسنده: علی پیام، نقاشی و صفحه‌آرایی: فریداحمد صوفی‌زاده،: مؤسسۀ مطالعات توسعه و صلح افغانستان با همکاری مؤسسۀ جوانان افغان دانمارک، سال نشر: 1396 خورشیدی/ 2017 میلادی، جای نشر: کابل، افغانستان، شابک: 1-10-636-9936-978
• قصۀ دختر، اژدها و چکک (افسانۀ مردمی مردم هزاره افغانستان)، نویسنده: علی پیام، نقاشی: آرزو حسینی، صفحه‌آرا: هادی مروج، ناشر: مؤسسۀ مطالعات توسعه و صلح افغانستان با همکاری مؤسسه جوانان افغان دانمارک، سال نشر: 1396 خورشیدی- 2017 میلادی خورشیدی، جای نشر: کابل، افغانستان، شابک: 7-47-636-9936-978
• دیو، خواهر و برادر (افسانۀ مردمی مردم افغانستان)، پژوهش و گردآوری: علی پیام، نقاشی و صفحه‌آرایی: فریداحمد صوفی‌زاده، ناشر: مؤسسۀ مطالعات توسعه و صلح افغانستان با همکاری مؤسسۀ جوانان افغان دانمارک، سال نشر: 1396 خورشیدی/ 2017 میلادی، شابک: 2-13-636-9936-978
• مِیَو (افسانۀ مردمی مردم افغانستان)، پژوهش و گردآوری: علی پیام، نقاشی و صفحه‌آرایی: فریداحمد صوفی‌زاده، ناشر: مؤسسۀ مطالعات توسعه و صلح افغانستان با همکاری مؤسسۀ جوانان افغان دانمارک، سال نشر: 1396 خورشیدی/ 2017 میلادی، جای نشر: کابل، افغانستان، شابک: 6-15-636-9936-978
• علیشاه زنگوله، پژوهش و گردآوری: علی پیام، نقاشی و صفحه‌آرایی: نادر جلالی، ناشر: مؤسسۀ مطالعات توسعه و صلح افغانستان با همکاری مؤسسۀ جوانان افغان دانمارک، سال نشر: 1396 خورشیدی/ 2017 میلادی، شابک: 6-02-636-9936-978
• غچی غچی بهار شد (ترانۀ کودکانۀ افغانستانی)، پژوهش و گردآوری: علی پیام، نقاشی و صفحه‌آرایی: نادر جلالی،: مؤسسۀ مطالعات توسعه و صلح افغانستان با همکاری مؤسسۀ جوانان افغان دانمارک، سال نشر: 1396 خورشیدی/ 2017 میلادی، جای نشر: کابل، افغانستان، شابک: 0-04-636-9936-978
• قوقو برگ چنار (ترانۀ مردمی کودکانۀ افغانستانی)، پژوهش و گردآوری: علی پیام، نقاشی و صفحه‌آرایی: نادر جلالی، ناشر: مؤسسۀ مطالعات توسعه و صلح افغانستان با همکاری مؤسسه جوانان افغان دانمارک، سال نشر: 1396 خورشیدی/ 2017 میلادی، جای نشر: کابل، افغانستان، شابک: 9-01-636-9936-978
• مسواک (شعر کودکانه، شاعر: حسن طباف نوروزی)، پژوهش و گردآوری: علی پیام، نقاشی و صفحه‌آرایی: نادر جلالی، ناشر: مؤسسۀ مطالعات توسعه و صلح افغانستان با همکاری مؤسسۀ جوانان افغان دانمارک، سال نشر: 1396 خورشیدی/ 2017 میلادی، جای نشر: کابل، افغانستان، شابک: 3-03-636-9936-978
• آدمک برفی، (شعر کودکانه، شاعر: حسن طباف نوروزی) گردآورنده: علی پیام، نقاشی و صفحه‌آرایی: نادر جلالی، ناشر: مؤسسۀ مطالعات توسعه و صلح افغانستان با همکاری مؤسسه جوانان افغان دانمارک، سال نشر: 1396 خورشیدی/ 2017 میلادی، جای نشر: کابل، افغانستان، شابک: 2-00-636-9936-978

کتاب ترجمه شده:

از علی پیام تا کنون یک کتاب به زبان پشتو ترجمه شده‌ است:

• د کتاب نوم: د افغانستان اوسنی کیسه لیکوال (لومری توک)، لیکوال: علی پیام، ژبارن: عصمت‌الله مایار، د پشتی انزور، محسن حسینی، خپروونکی: په کابل پوهنتون کی د افغانستان د معلوماتو د منبع مرکز، پرله پسی نومره: 307، لومری چاپ: 1393/ 2015، د چاپ شمیر: 500 توکه، د پانو شمیر: 115 مخونه، کچه: رقعی، ویب پانه: www.acku.edu.af، شابک: 3-03-607-9936-978

علی پیام و سانسور:

مجموعه داستان «قطعه‌‌ای از بهشت»، در ایران، تهران، چاپ گردید، سپس بازنشر آن در ایران ممنوع گردید. همچنین این کتاب در کابل، افغانستان به تاریخ پانزدهم ثور 1394 برابر با پنجم می 2015 از سوی وزارت فرهنگ افغانستان ممنوع شد.

جوایز علی پیام

علی پیام در دورهٔ نویسندگی خود جایزه‌های چندی و دیپلم افتخار از آن خود کرده‌است که به قرار زیر است:

• جایزهٔ ادبی یلدا، ایران، تهران، برای کتاب قطعه ای از بهشت؛
• جایزهٔ وزارت فرهنگ افغانستان، برای کتاب قطعه‌ای از بهشت، کابل، افغانستان؛
• جایزهٔ جشنوارهٔ ادبی بین‌المللی طوبی، برای داستان کوتاه، قم، ایران؛
• جایزه جشنوارهٔ دانشجویی، مشهد، برای داستان کوتاه، ایران.
• جایزهٔ هشتمین کنگرهٔ شعر و قصه، برای داستان کوتاه، خمین، ایران؛
• جایزهٔ ادبی کلک زرین، کابل، افغانستان، برای کتاب سایه‌روشن‌ها؛
• دیپلم افتخار، جشنوارهٔ ادبی بین‌المللی طوبی، قم، ایران.

کارنامهٔ اداری و سیاسی علی پیام

• مسئول «نظارت و بررسی از تخطی‌های حقوق بشر» کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان، دفتر ولایتی دایکندی؛
• مسئول «عدالت انتقالی» کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان، دفتر ولایتی دایکندی؛
• کارشناس تقنین و قوای مسلح، ریاست عمومی ادارهٔ امور و دارالانشای شورای وزیران، دفتر ریاست جمهوری افغانستان.
• پژوهشگر حقوق بشر در مؤسسهٔ «دیده‌بان افغانستان» (Afghanistan Watch)؛
• کارشناس حکومت‌داری و توسعهٔ اداره، ادارهٔ مستقل ارگان‌های محلی پروژهٔ حاکمیت محلی برنامهٔ UNDP؛
• همکار کارشناس حقوقی دفتر معاونت دوم ریاست جمهوری افغانستان.
• مسئول برنامه‌ریزی دفتر معاونت دوم ریاست جمهوری افغانستان؛
• مدیر عمومی پلان و پالیسی دفتر معاونت دوم ریاست جمهوری افغانستان.

کارنامهٔ فرهنگی علی پیام

• مدیر مسئول هفته‌نامه «صبح دایکندی»، شماره‌های نشر شده: سیزده شماره، چاپ: کابل، جای نشر: نیلی، ولایت دایکندی؛
• مدیر مسئول ماهنامهٔ «پیام بامیان»، عرصۀ حکومتداری و انکشاف، صاحب امتیاز: دفتر مقام ولایت بامیان، مدیر مسئول: علی پیام، زیر نظر هیئت تحریر، آدرس: شهر بامیان، دشت عیسی‌خان، دفتر مقام ولایت بامیان، هزینۀ مالی: UNDP/ASGP، قطع: شماره‌های نخستین: قطع روزنامه‌ای و شماره‌های پسین: قطع: مجله‌ای، شماره‌های نشر شده: سیزده شماره، سال‌های نشر: 1390 و 1391 خورشیدی، طراح و صفحه‌آرا، موسی آتبین، مهدی زرتشت.
• عضو مؤسس و عضو تحریریهٔ فصلنامهٔ فرهنگی، ادبی و هنری «دُر دری»، آغاز: سال 1376 خورشیدی تا 1380 خورشیدی، شماره‌های نشر شده: سیزده شماره، صاحب امتیاز: مرکز فرهنگی نویسندگان افغانستان، مدیر مسئول: سرور دانش، سردبیر: سید ابوطالب مظفری، اعضای هیئت تحریریه: محمدجواد خاوری، علی پیام، محمدشریف سعیدی، سید نادر احمدی، حمزه واعظی و محمدکاظم کاظمی، طرح و گرافیک: محسن حسینی، ویراستار و صفحه آرایی: محمدکاظم کاظمی، محل نشر: شهر مشهد
• عضو هیئت تحریریهٔ فصلنامهٔ فرهنگی، ادبی و هنری «خط‌سوم» سال بنیادگذاری: 1380 خورشیدی، شماره‌های نشر شد: سیزده شماره ارگان نشراتی مؤسسه فرهنگی دردری؛
• صاحب امتیاز و مدیر مسئول دوهفته‌نامهٔ نسخه‌خطی، با نام مستعار «ابوسعید»، شهر نیلی، ولایت دایکندی، سی‌ام دلو 1384 خورشیدی تا پانزدهم حمل 1385 خورشیدی، چهار شماره؛
• عضو هیئت تحریریهٔ ماهنامهٔ «عدالت» ارگان نشراتی وزارت عدلیهٔ افغانستان؛
• عضو تحریریهٔ هفته‌نامهٔ مشارکت ملی، کابل؛
• همکاری با مجلهٔ حقوق بشر، ارگان نشراتی کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان؛
• معاون مدیر مسئول فصلنامۀ «ادبیات معاصر»، صاحب امتیاز: بنیاد اندیشه، مدیر مسئول: حسین حیدربیگی، مدیر هنری: هادی مروج، مدیر اجرایی: محمدرشید محمدی، زیر نظر هیئت تحریر، قطع: مجله‌ای، نشر نخستین شماره زمستان ۱۳۹۴ خورشیدی، شماره‌های نشر شده: ده و یازده، تعداد صفحات: متغیر تا 300 صفحه مجله‌ای
• سردبیر فصلنامهٔ «توسعه» در حوزۀ مطالعات استراتژیک؛
• همکاری با مجلهٔ آسمایی، چاپ آلمان؛
• همکاری با نشریهٔ پامیر، ارگان نشراتی دانشجویان افغانستانی، تهران.

تدریس در دانشگاه

• دانشگاه پیام نور، واحد کابل، موضوع تدریس: حقوق جزای عمومی و اصول محاکمات مدنی
• مؤسسۀ تحصیلات عالی ابوریحان، کابل، موضوع تدریس: حقوق اداری

فعالیت‌های مدنی علی پیام

• عضو مؤسس و عضو مؤسسۀ «جمعیت سبز افغانستان» در حوزۀ فعالیت‌های مدنی و محیط زیستی، بامیان، ولایت بامیان؛
• صاحب امتیاز نهاد «بامیان مدیا سینتر» (BMC) در حوزۀ فعالیت‌های رسانه‌ای و مدنی، بامیان، ولایت بامیان؛
• عضو مؤسس مؤسسۀ فرهنگی دُر دری، سال تأسیس: 1380 خورشیدی،
• عضو مؤسس و عضو شورای مرکزی «اتحادیۀ دانشجویان افغانستان» حوزۀ خراسان، ایران، دورۀ دانشجویی و مهاجرت؛
• عضو مؤسس نهاد «بنیاد کاتب»، دورۀ تحصیل؛
• عضو مؤسس «انجمن نویسندگان جوان افغانستان» دورۀ مهاجرت؛