عصر روز پنجشنبه سوم آبان(عقرب) 1403 هجری خورشیدی اختتامیه دهمین کنگره شعر و ادبیات عاشورایی افغانستان «واژههای تشنه» با حضور پرشور و چشمگیر شاعران ، داستان نویسان واهالی فرهنگ و ادبیات ایران و افغانستان و علاقمندان به ادبیات آیینی و عاشورایی برگزار شد.
واژههای تشنه که اکنون به عنوان بزرگترین رویداد دینی و ادبی افغانستان شناخته میشود از سال ۱۳۹۰ به این سو به صورت مستمر برگزار شده و یکی از مهمترین رویدادهای ادبی در حوزه ادبیات عاشورایی تبدیل شده است.
سرآغاز این محفل نورانی نوا و نغمات آسمانی قاری شناخته شدهی مهاجر افغانستانی آقای سید جعفر اکبری بود و سید محمد جواد شرافت از شاعران شناخته شدهی ایران و یکی از داوران این رویداد بزرگ اجرای اختتامیه به یادماندنی این کنگره را به عهده داشت.
مطلع این اختتامیه شعرخوانی پرشور زهرا رسولی شاعر مهاجر افغانستانی بود که از مشهد میهمان کریمه اهل بیت شده بود.
سید سکندر حسینی بامداد، رئیس انجمن هنر و ادبیات آیینی افغانستان اولین سخنران این برنامه به عنوان بنیانگذار این کنگره اطلاعاتی از تاریخچه و انگیزهی برگزاری کنگره شعر و ادبیات عاشورایی «واژههای تشنه» را با شرکت کنندگان این رویداد بزرگ به اشتراک گذاشت.
وی ضمن ابراز خرسندی از استمرار برگزاری این رویداد به چالشهای اولیه در زمینه تولید محتوا در حوزه شعر و ادبیات عاشورایی اشارهکرد و از رشد و گسترش چشمگیر این حرکت ادبی ابراز خشنودی کرده خاطرنشان ساخت: «واژههای تشنه» به یک حرکت و جریان ریشه دار و عمیق فرهنگی و ادبی تبدیل شدهاست و در مدت یک دهه از عمرش تعداد زیادی از شاعران آیینی را تربیت و به جامعه ادبی افغانستان تقدیم کرده است.
ضمن تقدیر از کسانی که در طول ده سال با «واژههای تشنه» همکاری کرده اند گفت: این انجمن با روحیه جهادی و عشق به امام حسین (ع) این حرکت را در طول یک دهه ادامه دادند و نهادهای متولی امور فرهنگی در ایران و افغانستان همکاری بسیار اندکی با این کنگره داشتهاند.
رئیس انجمن هنر و ادبیات آیینی افغانستان با طرح گلایه عدم همکاری عمیق از مجموعههای فرهنگی و ادبی برای تقویت این تلاشها، جهت دهی و تشویق بیشتر شاعران و نویسندگان افغانستان به سوی شعر و ادبیات آیینی از تشکلها و سازمان های فرهنگی و ادبی دعوت به همکاری کرد.
آقای بامداد همچنین به اهمیت کار ادبی در افغانستان و چالشهای پیش روی شاعران و نویسندگان افغانستانی اشاره کرد و بر نقش کنگره «واژههای تشنه» در ایجاد بستری برای رشد و شکوفایی ادبیات عاشورایی در این کشور تأکید نمود.
رییس انجمن هنر و ادبیات آیینی افغانستان یکی از موضوعات مهم مورد بحث در این کنگره را اهمیت نگاه بومی شاعران افغانستانی به فرهنگ عاشورایی عنوان کرد.
این شاعر آیینی با اشاره به اینکه بخش زیادی از شرکتکنندگان در این کنگره از مهاجرین ساکن ایران هستند به کمبود انگیزه در میان جوانان افغانستانی برای خلق آثار ادبی با موضوع عاشورا اشاره کرد و بیان کرد که جوانان مهاجر با نگاه بومی شاعران افغانستانی به فرهنگ عاشورایی بیگانه هستند و برگزاری کارگاههای کوتاه مدت و بلند مدت آموزشی میتواند این نقیصه را جبران کند.
سپس سمیه عالمی، داور ایرانی بخش داستان این کنگره در جایگاه سخنرانی حاضر شد و به اهمیت ارزشهای مشترک و آرمانهای مشترک در روایت عاشورا تأکید کرد.
وی اذعان داشت که روایت عاشورا میتواند نقطه اتصال میان انسانها در سراسر جهان باشد و به ما کمک کند تا با تفاوتهای فرهنگی و اجتماعی یکدیگر بهتر ارتباط برقرار کنیم.
این نویسنده ایرانی همچنین بر اهمیت توجه به جزئیات و متنهای بنیادی در روایت عاشورا تأکید کرد و به نویسندگان توصیه کرد که به جای روایتهای کلیشهای به دنبال روایتهای جدید و بدیع باشند که بتوانند مخاطب امروزی را نیز درگیر کند.
در بخش دیگری از این کنگره دبیر علمی بخش داستان، مرتضی حسینی شاهترابی به تشریح نحوه داوری آثار و معیارهای انتخاب برگزیدگان پرداخت. وی ارتباط با موضوع عاشورا، شخصیتپردازی و نوآوری را از جمله مهمترین معیارهای داوری آثار دانست.
دبیر علمی بخش داستان این کنگره همچنان گفت: دهمین کنگره «واژههای تشنه» بار دیگر اهمیت ادبیات عاشورایی و نقش آن در حفظ هویت فرهنگی و تقویت ارزشهای انسانی را به نمایش گذاشت. این کنگره با ایجاد بستری برای تبادل نظر و گفتگو میان نویسندگان و علاقهمندان به این حوزه گامی مهم در جهت رشد و توسعه ادبیات عاشورایی در افغانستان و ایران برداشته است.
آقای شاهترابی یکی از چالشهای اصلی در حوزه ادبیات عاشورایی ایجاد تعادل میان نگاه بومی و نگاه جهانی عنوان کرد وی افزود: جذب جوانان و تشویق آنها به خلق آثار ادبی با موضوع عاشورا یکی از مهمترین اولویتهای این حوزه است و توجه به جزئیات تاریخی و فرهنگی در روایت عاشورا میتواند به عمق و غنای آثار ادبی بیفزاید.
وی همچنان گفت: برگزاری کنگرههایی از این دست میتواند به ایجاد شبکهای از نویسندگان و علاقهمندان به ادبیات عاشورایی کمک کند.
شعرخوانی و صحبتهای کوتاه سیده کبری حسینی بلخی دبیر بخش شعر دهمین کنگره شعر و ادبیات عاشورایی افغانستان«واژههای تشنه» و شعرخوانی عاطفه جعفری، محدثه نبی حسینی و محمدتقی دامردان از شرکت کنندگان این کنگره بخش دیگری از این رویداد کلان ادبی بود.
در فرجام ضمن اعلام برگزیدگان و شایستگان تقدیر این برنامه دفتر شعر «تکبیر عاشقانه» شعرهای آیینی صالح محمد خلیق و چاپ سوم دفتر «بوسه بر گلوی نی» مجموعه شعر عاشورایی معاصر افغانستان رونمایی شد.
در آیین اختتامیه دهمین کنگرهی شعر و ادبیات عاشورایی افغانستان«واژههای تشنه» اسامی ذیل به عنوان برگزیدگان و شایستگان تقدیر در بخش شعر و داستان اعلام شدند:
در بخش برگزیدگان شعر کسی عنوان رتبه اول را دریافت نکرد و نورمحمد علوی فراندیش از اصفهان به عنوان رتبه دوم و سید امین اسفندیار از بلخ به عنوان رتبه سوم شناخته شدند.
زهرا رسولی و عاطفه جعفری از مشهد ، سید احسان بدخشانی و محدثه نبی حسینی از قم و محمدتقی دامردان از کرمان عنوان شایسته تقدیر در بخش شعر را دریافت کردند.
در بخش داستان رحیمه رضاپور از مشهد رتبه دوم را دریافت کرد و کسی به عنوان رتبه اول و سوم شناخته نشد.
محمد نوری و نرگس سادات نوری از اصفهان، فاطمه راشدی بامیکان و فاطمه خوش آمدی از قم و حبیب الله علی زاده از بلخ به عنوان شایستگان تقدیر بخش داستان معرفی شدند.
در بخش داستان کودک و نوجوان نیز فاطمه سادات مرتضوی از قم و ساناز پیرزاد از مشهد در این رویداد تقدیر شد.
گزارش: راضیه سادات حسینی