پرتو نادری فرزند عبدالقیوم پرتو به سال 1331 خورشیدی برابر با (1953) در دهکدۀ به نام جر شاه بابا فرمانداری کشم استان بدخشان دیده به جهان گشود.
او دورۀ ابتدایی و میانه را در زادگاه خود تمام کرد، بعداً به کابل آمد و دورۀ لیسه را در دارالمعلمین اساسی کابل با نمرات بلند به پایان آورد.
چنان که او توانست امتیاز اشتراک در امتحان ورودی دانشگاه را به دست آورد. چنین بود که به سال 1350 خورشیدی به دانشکدۀ ساینس دانشگاه کابل راه یافت و به سال 1354 از رشتۀ زیست شناسی (بیولوژی) این فاکولته دانشنامۀ لیسانس به دست آورد.
سال های 1353 – 1354 خورشیدی سالهایی ست که پرتو نادری نخستین تجربه های شعری اش را روی صفحۀ کاغذ پیاده کرد و در مطبوعات کابل به چاپ رساند. نخستین شعر او در مجلۀ ژوندون انتشار یافت و شعر
دومی او که «آرزوها» نام داشت در مجله آواز به انتخاب رابعه نومید اکبری به نشر رسید.
پرتو نادری نخستین جایزۀ ادبی خود را به مناسبت روز مادر در بیست و چهارم جوزای 1354 به دست آورد. او در این هنگام در صنف چهارم دانشکدۀ علوم طبیعی درس می خواند. این جایزۀ در زندگی ادبی او تاثیر بزرگی برجای گذاشت و از همه مهمتر این که او را به آینده کار ادبی اش مطمئن ساخت.
پرتو نادری به سال 1363 به وسیلۀ پولیس مخفی رژیم (خاد) بازداشت شد و به اتهام ضدیت با رژیم دست نشانده و ضدیت با تجاوز شوروی برافغانستان، دست کم سه سال را در شرایط دشوار و روان سوزی در زندان پل چرخی به سر برد. با این حال او در زندان بیشتر به مطالعۀ ادبیات کلاسیک فارسی دری پرداخت. در سالهای زندان شعر های او بیشتر جنبۀ استعاری و سمبولیک پیدا کرد.
شعرهای پرتو نادری عمدتاً آمیزه یی است از عشق، زندگی، مسائل سیاسی – اجتماعی. جلوه های گوناگون طبیعت نیز در شعر های او بازتاب گسترده یی دارند، اما طبیعت در شعر او با مسائل اجتماعی و سیاسی در هم می آمیزد.
هر چند تغزل در شعر های او جایگاه بلندی دارد؛ با این حال دیده می شود که بیشترینه این تغزل با مسائل اجتماعی در می آمیزد. بدین گونه توصیف طبیعت در شعرهای او توصیفی است پوینده و هدفمند.
با آن که پرتو نادری در گزینه های شعری اخیرش توانسته است خود را به حیث یکی از پیشگامان شعر سپید فارسی دری معرفی کند، با این حال او در قالب های کلاسیک نیز نمونه های درخشانی ارائه کرده است. اساساً او شعر را با پهار چاره سرایی آغاز کرد و پس از آفرینش های فراوانی در قالب های کلاسیک به شعر نیمایی رسید. تا این از دیواره های کوتاه و بلندی اوزان نیمایی آن سو گذشت و رسید به سرزمین های ناکران مند شعرسپید. در قالب های کهن پرتونادری در سرایش مثنوی اقبال بیشتری دارد.
گزینه های شعری پرتو نادری :
- قفلی بر درگاه خاکستر
- سوگنامۀیی برای تاک
- آن سوی موجهای بنفش
- تصویر بزرگ، آیینۀ کوچک
- لحظه های سربی تیر باران
- دهان خون آلود آزادی
- و گریه صد قرن در گلو دارم
- شعر ناسرودۀ من
- دهکده بی بامداد
- با گام‌های نخستین
- گریۀ رستم
- شعرهای پرتو نادری، ترجمه انگلیسی، نشر شده به وسیله مرکز ترجمه شعر در لندن
پژوهشهای پرتو نادری:
- عبوری از دریا و شبنم، نقد و پژوهش های ادبی؛ بنیاد نشراتی احمد، کابل
- چگونه گی رسانه ها در افغانستان، بنگاه نشراتی میوند، کابل
- رو به رو با واصف باختری، بنگاه نشراتی میوند، کابل
- از واژه های اشک تا قطره های شعر، نشر شده به وسیلۀ کانون فرهنگی افغان‌ها در هامبورگ
- رودکی سمرقندی پدر شعر فارسی دری
- رهنمون آموزشی دموکراسی
- رهنمون آموزشی حقوق زن
- رهنمون آموزشی قانون اساسی
- در افق تبعید، نقد و پژوهشهای ادبی
- چرا میخواهم به پارلمان بروم
- یک آیینه و چند تصویر
- مولانا جلال الدین محمد بلخی، از بلخ تا قونیه
- پنجره های رو به رو، گفتگوهایی در پیوند به چگونه گی شعر و ادبیات معاصر افغانستان
- پروازِ آخرین
- روبه‌رو با واصف باختری
- پیش درآمدی بر طنز نویسی فارسی دری در افغانستان
- شعر پایداری در رنگین‌کمان سروده‌های واصف باختری
- پیشگامان شعر نو در افغانستان
- با آن عقاب زخمی
از این ده ها نوشتۀ تحقیقی در زمینه های گوناگون هنر، فرهنگ، زبان و ادبیات و مسائل سیاسی – اجتماعی از پرتو نادری در مطبوعات داخل و خارج افغانستان و در سایت های شبکۀ جهانی انتشاریافته است.
تا هم اکنون شمار زیادی از شعرهای پرتو نادری به زبان های انگلیسی، جرمنی، فرانسه‌یی، نارویژی، هالندی و ایتالیایی ترجمه شده است. همچنان بخش بیشتر شعرهای گزینۀ لحظه های سربی تیرباران، به وسیلۀ شاعر نام آور کشور، فاروق فردا به زبان پشتو نیز ترجمه شده است.
پرتو نادری تا هم اکنون جوایز زیرین را از نهاد های هنری و ادبی کشور به دست آورده است:
- جایزۀ دوم ادبی از موسسۀ عالی زنان به مناسبت روز مادر 1354
- جایزۀ درجه دوم ادبی از وزارت اطلاعات و فرهنگ 1366
- جایزۀ درجه اول از موسسۀ عالی زنان به مناسبت روز مادر 1369
- جایزۀ درجه دوم از کانون حکیم ناصر خسرو بلخ 1367
- جایزۀ درجه دوم ادبی از کانون حکیم ناصر خسروبلخی 1370
این نکته قابل ذکر هست که در این دو دور، جایزۀ درجه نخست شعری وجود نداشت.
پرتو نادری عضو انجمن بین المللی قلم و عضو انجمن قلم افغانستان است او یکی از پایه گذاران انجمن قلم افغانستان است و پس از ایجاد انجمن قلم افغانستان به حیث نخستین رئیس آن انجمن برگزیده شد.