لطیف ناظمی، شاعر، منتقد ادبی و پژوهشگر فرهیخته‌ی افغانستان، در تاریخ ۱۱ ثور سال ۱۳۲۵ خورشیدی در شهر هرات زاده شد. او پس از آموختن مقدماتی زبان‌های دری و عربی، در صنف چهارم لیسه‌ی سلطان غیاث‌الدین غوری پذیرفته شد و دوره‌های ابتدایی و متوسطه را با نمرات عالی در زادگاهش به پایان رساند. سپس وارد دانشکده‌ی ادبیات دانشگاه کابل شد و در رشته‌ی زبان و ادبیات دری به تحصیل پرداخت. ناظمی در سال ۱۳۴۹ با کسب بالاترین نمرات، مدرک لیسانس خود را دریافت کرد.
فعالیت‌های ادبی ناظمی از دوران دانشجویی آغاز شد. او از همان ابتدا به نگارش، نقد و مشارکت در برنامه‌های فرهنگی علاقه‌مند بود و پس از فراغت از دانشگاه با جدیت بیشتری به این حوزه‌ها پرداخت. نخست به‌عنوان دستیار آموزشی (assistant) در دانشگاه کابل مشغول به کار شد و در سال ۱۳۵۰ در بخش ادبیات و هنر رادیو افغانستان استخدام گردید. تنها شش ماه بعد، به مقام معاون مدیریت عمومی هنر و ادبیات ارتقا یافت.
در سال ۱۳۵۲ به کادر علمی دانشکده‌ی تعلیم و تربیه پیوست و سپس به تدریس زبان و ادبیات دری در دانشکده‌ی ادبیات دانشگاه کابل پرداخت. در سال ۱۳۵۷ به عنوان رئیس فرهنگ در وزارت اطلاعات و فرهنگ افغانستان منصوب شد، اما به‌زودی بازداشت گردید. پس از آزادی، به‌عنوان رئیس نشرات رادیو افغانستان بازگشت.
بین سال‌های ۱۳۶۱ تا ۱۳۶۳، ناظمی به آلمان سفر کرد و در دانشگاه هومبولت، زبان و ادبیات دری تدریس نمود. او هم‌زمان دوره‌ی فوق‌لیسانس خود را نیز آغاز کرد و رساله‌ای زیر نظر پروفسور لورنس نوشت، ولی پیش از دفاع از آن به افغانستان بازگشت. پس از بازگشت، دو سال در دانشکده‌های ادبیات و ژورنالیسم تدریس کرد. با گشایش فضای سیاسی در کشور، ناظمی به عنوان رئیس کمیته‌ی دولتی کلتور منصوب شد، اما تنها دو ماه بعد در پی اختلاف‌نظر با مقامات وقت، استعفا داد و به‌همراه خانواده‌اش به هند مهاجرت کرد. پس از یک سال اقامت در هند، به عنوان پناهجوی سیاسی به آلمان رفت و از سال ۱۹۹۰ تاکنون در این کشور اقامت دارد.
لطیف ناظمی در سال ۱۳۴۹ با بانو انیسه طبیبی ازدواج کرد. حاصل این زندگی مشترک، چهار پسر به نام‌های فریدون (پزشک)، فرامرز (فارغ‌التحصیل رشته‌ی اقتصاد و سینما)، کاوه (مهندس انفورماتیک) و فرشید (فارغ‌التحصیل دوره‌ی متوسطه) است. فرزندان ناظمی همگی تحصیلات عالی خود را در آلمان به پایان رسانده و در همان‌جا اقامت دارند.
لطیف ناظمی از چهره‌های برجسته‌ی ادبیات معاصر افغانستان است که با پیشگامی در عرصه‌های شعر نیمایی، غزل نو و نقد ادبی مدرن، تأثیر بسزایی در تحول ادبی کشور داشته است. آثار او که هم به‌صورت مقالات پراکنده و هم در قالب کتاب منتشر شده‌اند، شامل مجموعه‌هایی چون «سایه و مرداب»، «باد در فانوس»، «از باغ تا غزل»، «پنجره‌ای در خیابان» (درباره‌ی مولانا جامی)، «میلاد سبز» (برنده‌ی جایزه شعر افغانستان در سال ۱۳۵۳) و «تاریخ ادبیات معاصر افغانستان» می‌شوند. همچنین مجموعه‌ای از مقالات او درباره‌ی ملک‌الشعرای سنايی منتشر شده است.
بسیاری از دست‌نوشته‌های لطیف ناظمی در جریان جنگ‌های داخلی پس از سال ۱۹۹۲ از بین رفتند، و بخشی دیگر از آثارش، شامل سه دفتر شعر، مجموعه‌ای از پژوهش‌ها، مقالات و سخنرانی‌ها، تاکنون به چاپ نرسیده‌اند.
وی طی دوران مهاجرت، در بیش از ۴۰ کنفرانس و سمینار فرهنگی در کشورهای گوناگون شرکت کرده است. در دوران جوانی در تمامی شاخه‌های هنری و ادبی نقد می‌نوشت، اما در سال‌های اخیر تمرکز خود را بر پژوهش و نقد ادبی معطوف داشته است. ناظمی خود معتقد است که هر شاخه‌ی ادبی نیازمند دانش و مهارت تخصصی است، و نمی‌توان در همه‌ی زمینه‌ها به صورت حرفه‌ای و علمی فعالیت داشت.
برخی منتقدان بر این باورند که نقدهای او در سال‌های اخیر، برخلاف گذشته، کمتر تند و صریح‌اند و با زبانی سنجیده‌تر بیان می‌شوند. برخی نیز ملایمت و ملاحظات کلامی او را دستاویزی برای بهره‌برداری‌های شخصی تلقی می‌کنند. با این حال، ناظمی همچنان یکی از چهره‌های پیشرو در پژوهش ادبی معاصر افغانستان به‌شمار می‌رود.
او عضو هیئت امنای بنیاد فردوسی است و همراه با محمود فارانی و واصف باختری از پایه‌گذاران شعر نو در افغانستان محسوب می‌شود. تا کنون صدها مقاله از لطیف ناظمی به چاپ رسیده و برخی از آثارش به زبان‌های انگلیسی، آلمانی، فرانسوی، روسی، مغولی و بلغاری ترجمه شده‌اند. همچنین از بنیان‌گذاران برنامه‌ی رادیویی ترازوی طلایی در رادیو افغانستان بوده که با ارائه‌ی نقدها و بررسی‌های تازه، فصل مهمی را در تاریخ فرهنگی و ادبی کشور گشود.
علاوه بر این‌ها، ناظمی چندین فیلم‌نامه و داستان سینمایی نیز نگاشته است؛ از جمله‌ی آن‌ها می‌توان به فیلم‌نامه‌ی «رابعه بلخی» اشاره کرد. اشعار او توسط خوانندگان برجسته‌ای چون دکتر صادق فطرت ناشناس، احمد ظاهر، ژیلا و وجیهه رستگار اجرا شده‌اند که نشان از نفوذ و تاثیر چشمگیر او در عرصه‌ی شعر، موسیقی و هنر دارد.
کتاب‌های لطیف ناظمی
- مجموعه شعر «میلاد سبز»، کابل، 1354
- مجموعه شعر «سایه و مرداب»، کابل، ۱۳۶۵
- مجموعه شعر «از باغ تا غزل»، پیشاور، ۱۳۷۹
- مجموعه شعر «باد در فانوس»، مونیخ، ۱۹۹۹
- مجموعه شعر «آیینه‌ها دروغ نمی‌گویند»، آلمان، 1392
- مجموعه شعر «من باغ آتشم»، 1399
- کتاب «پیدایی داستان نویسی در افغانستان»، هلند، 1402