تا سی سال پیش و تا قبل از روی کار آمدن طالبان در ۱۹۹۶، افغانستان حداقل چهل و پنج سینما داشت که بیست و سه سینمای آن در کابل فعال بودند. اکنون اما رقم آن انگشت شمار است. تعدادی از سینماهای معروف و قدیمی کابل از این قرار است:
“سینما بهزاد”
نخستین سینمای افغانستان سینما بهزاد نام داشت. این سینمای دولتی زیر فشار روحانیون در میان سال‌های ۱۳۰۸ تا ۱۳۱۱ خورشیدی کاملاً بسته شد. حتی پس از کشته شدن شاه حبیب‌الله کلکانی، نادرخان شاه جدید افغانستان هم سیاست شاه قبلی را پیش گرفت و سینماها تا پایان حکومت اوبسته ماند.
“سینما پامیر”
یکی از سینماهای قدیمی و معروف در مرکز کابل که تا قبل از روی کار آمدن طالبان فیلم‌های داخلی و خارجی را نمایش می داد سینما پامیر است.
گفته می شود که در جنگ‌های کابل که بیشتر خانه‌های اطراف ویران شدند، ساختمان بتنی این سینما پابرجا ماند.
“سینما پارک”
ساختمان سینما پارک که در اوایل دهه سی خورشیدی و در دوره محمد ظاهرشاه ساخته شد در پارک شهر نو کابل موقعیت داشت گفته می شود از خانواده های شاهی نیز برای تماشای فیلم به این سینما می رفتند.
این سینما که در سال‌های اخیر غیرقابل استفاده و فرسوده شده بود بنا به دستور امرالله صالح معاون اول رئیس جمهور اشرف غنی در ابان ۱۳۹۹ شمسی تخریب شد.
“سینما زینب”
“سینما زینب” در سال ۱۳۲۶ خورشیدی، توسط زینب عنایت سراج ، در کابل تاسیس شد. در این سالن، نمایش‌هایی با نویسندگی لطیفه کبیر سراج، روی مسائل و حقوق زنان متمرکز شد و تلاش شد تا برای زنان افغان گاهی بخش باشد. این سالن پس از فوت زینب عنایت سراج به نام و یاد او به سینما زینب تغییر کرد.
وضعیت کنونی سینماهای افغانستان، تحت حاکمیت طالبان
طالبان به محض تسلط برافغانستان در ۲۰۲۱، با انتشار یک دستور هشت‌ماده‌ای، پخش فیلم‌های مغایربا اصول طالبانی را در سینماها منع کردند. همچنین آنها، به تلویزیون‌های داخلی دستور دادند که نشر هر نوع فیلم و سریال خارجی و داخلی را متوقف کنند. اخیرا نیز بسیاری از تلویزیون ها به دلیل ممنوعیت نشر تصاویر موجودات زنده تعطیل شده اند.
در چنین شرایطی باید گفت سینمایی که استاد “رهنورد زریاب” سال ها پیش، از آن تعبیر به “جنین مرده سینمای افغانستان” می کرد اکنون همچون گرد و غباری در سالن های خالی و متروک این کشور می نشیند.