نخستین دوره جشنواره سالانه ادبیات معاصر افغانستان با عنوان «کاروان حُله» در تاریخ ۳۱ شهریورماه ۱۴۰۴ در مشهد برگزار شد؛ رویدادی که با هدف پاسداشت زبان فارسی و معرفی آثار برجسته شاعران و نویسندگان مهاجر افغانستانی شکل گرفته است. این جشنواره با حضور چهرههای برجسته فرهنگی از جمله دکتر سید جواد وحیدی، رئیس بنیاد فرهنگی اجتماعی افغانستانیهای مقیم جمهوری اسلامی ایران، محمدکاظم کاظمی، شاعر و پژوهشگر، و محمد شریفی، نویسنده، در محل بنیاد فرهنگی افغانستانیها برگزار شد.
در این نشست، حجتالاسلام وحیدی با تأکید بر نقش بنیاد در صیانت از زبان و ادبیات فارسی، این زبان را ستون تمدن اسلامی و حامل بخش عظیمی از معارف عرفانی و دینی دانست. وی با اشاره به گستره جغرافیایی زبان فارسی در ایران، افغانستان و تاجیکستان، بر ضرورت حمایت از تولیدات ادبی و تربیت نسل جدیدی از نویسندگان و شاعران فارسیزبان تأکید کرد.
وی افزود: جشنواره «کاروان حُله» با هدف معرفی کتاب سال در حوزه شعر و داستان، ضمن تقدیر از آثار برتر، جوایز ارزندهای به برگزیدگان اهدا خواهد کرد. این جشنواره نهتنها رویدادی ادبی، بلکه نمادی از همبستگی فرهنگی میان فارسیزبانان جهان است.
محمدکاظم کاظمی، از چهرههای شاخص شعر و پژوهش ادبی، با مرور تجربههای پیشین جشنوارههای ادبی مهاجران افغانستانی در ایران، از جمله «قند پارسی»، «شعر نوروز» و «فارسی وطن است»، بر ضرورت استمرار و تثبیت این رویداد فرهنگی تأکید کرد. وی اظهار داشت: «جشنواره کاروان حُله» میتواند بهعنوان یک رویداد رقابتی و سالانه، جایگاه ویژهای در تقویم فرهنگی مهاجران افغانستانی داشته باشد و با توجه به تمرکز جمعیتی مهاجران در مشهد، ظرفیت بالایی برای توسعه دارد.
کاظمی همچنین به تأثیرات چندگانه این جشنواره اشاره کرد؛ از جمله تأثیر نمادین در تثبیت جایگاه زبان فارسی، نقش رسانهای در معرفی آثار ادبی، و انگیزهبخشی به نسل جوان برای کشف و شکوفایی استعدادهایشان.
در بخش دیگری از سخنان خود، کاظمی با اشاره به محدودیتهای اخیر در افغانستان، از جمله ممنوعیت تدریس آثار نویسندگان زن و صدور بخشنامههایی برای کنترل محتوای شعر، این اقدامات را تهدیدی جدی برای ادبیات و زبان فارسی دانست. وی تأکید کرد که چنین جشنوارههایی باید بهعنوان نماد مقاومت فرهنگی در برابر این فشارها تلقی شوند.
محمد شریفی، نویسنده و دیگر سخنران این نشست، با تأکید بر گستره فراملی جشنواره، اظهار داشت: «کاروان حُله» تنها محدود به مرزهای افغانستان نیست، بلکه همه فارسیزبانان جهان را دربر میگیرد. وی از اهدای جایزه کتاب سال در حوزه شعر و داستان برای نخستین بار در قالب این جشنواره خبر داد.
این جوایز به یاد و نام دو چهره برجسته ادبیات افغانستان اهدا خواهند شد: جایزه بخش شعر به نام استاد «خلیلالله خلیلی» و جایزه بخش داستان به نام نویسنده فقید «اعظم رهنورد زریاب».