هادی میران، شاعر، نویسنده و تحلیلگر اجتماعی افغان، در سال ۱۳۴۷ خورشیدی در روستای بندشوی از توابع ولسوالی بهسود ولایت میدانوردک چشم به جهان گشود. دوران کودکی و تحصیلات ابتداییاش را در کابل سپری کرد و در سالهای جنگ، مانند بسیاری از هموطنانش، ناگزیر به آوارگی شد. مسیر هجرت او از ایران و پاکستان آغاز شد و در نهایت از سال ۲۰۰۱ به بعد، مقیم کشور سوئد گردید.
در سوئد، میران تحصیلات دانشگاهی خود را در سه رشته ادامه داد. او دارای مدرک لیسانس در رشتهی آسیبشناسی اجتماعی از دانشگاه ویست سوئد، و دو مدرک فوق لیسانس در مدیریت و رهبری و حقوق بشر از دانشگاه گوتنبرگ سوئد است. این پیشینهی علمی، رویکرد اجتماعی و سیاسی او را در شعر و نوشتههایش بهخوبی انعکاس داده است.
میران تاکنون هشت مجموعه شعر به چاپ رسانده که از میان آنها میتوان به کنار ماهتابی، عجالتاً برای تو، غزلهای فروپاشی، و گل لالگ (شامل ۱۸۶ دوبیتی هزارگی) اشاره کرد. اشعار او عمدتاً در قالب نو و نیمایی سروده شدهاند و اغلب با زبانی استعاری و نمادین به مضامین مانند رنج آوارگی، هویت قومی، سیاست، سوگواری جمعی و اشتیاق به رهایی میپردازند.
وی علاوه بر کارهای ادبی، در رسانههای داخلی و بینالمللی مقالات متعددی در حوزههای سیاست، اجتماع و فرهنگ منتشر کرده است. همچنین در دوران جمهوریت افغانستان، در نقشهایی مانند مشاور مطبوعاتی وزارت شهرسازی و آمر فرهنگی و اجتماعی دفتر معاونیت ریاستجمهوری ایفای وظیفه کرده است.
با وجود موفقیتهای ادبی و فکری، برخی از نوشتهها و اشعار او در سالهای اخیر با انتقادهایی مواجه شدهاند. منتقدان معتقدند که زبان تند یا زنستیزانه در برخی آثار او فاقد جنبههای اصلاحگرایانه یا لایههای معنایی لازم است. با این حال، عدهی زیادی نیز صداقت، صراحت و جسارت زبانی او را ستایش میکنند.
میران به زبانهای فارسی، انگلیسی و سوئدی مینویسد و به عربی و پشتو نیز مسلط است. آثاری که از دل تجربهی آوارگی، تلخی زیستن و روح مقاومت برآمدهاند، او را به یکی از صداهای پررنگ شعر معاصر افغانستان تبدیل کردهاند.
آثار هادی میران
- مجموعه شعر «کنار ماهتابی»، کابل، 1387
- مجموعه شعر «عجالتاً برای تو»، تاک، 1390
- مجموعه شعر «زبان بومی باران»، انجمن قلم افغانستان، 1392
- مجموعه شعر «زمین این گونه میچرخد»، واژه، 1395
- مجموعه شعر «گل لالگ»، مقصودی، 1398
- مجموعه شعر «شکفتن در آتش»، دانشگاه، 1398
- مجموعه شعر «غزلهای فروپاشی»، مقصودی، 1399
- مجموعه شعر «فراسوهای آشفتن»، آمو، 1402